Sosyal Siyasal Araştırmalar Merkezi (SAMER) tarafından Ağrı, Batman, Bitlis, Bingöl, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Tunceli'de ''Toplumsal Sorunlar ve Yeni Anayasa'' konulu araştırma sonuçları açıklandı. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan vatandaşların yeni anayasa ile ilgili algı, beklenti ve taleplerinin tespit edilebilmesi amacıyla anket Şubat ve Mart aylarında yapıldı. Doğu ve Anadolu Bölgesi'nde bulunan 11 ilde yürütülen ankete 755 kişi katıldı.
 
ANKETTEN ÇARPICI RAKAMLAR
 
SAMER Koordinatörü Çetin Gürel, ankete katılanların yüzde 56'sının kadınlardan, yüzde 44'ünün ise erkeklerden oluştuğunu söyledi. Araştırmaya katılanların yüzde 66'sının Müslüman Şafiilerden oluştuğunu ifade eden Gürel, "Hanefilerin oranı yüzde 29.1, Alevilerin oranı yüzde 2.9, Ezidi, Hristiyan ve diğer inanç gruplarının toplam oranı ise yüzde 2'dir. Ankete katılanların yüzde 56.4'ü 21 yıldan fazla bir süredir aynı yerde yaşamaktadır. Ankete katılanların yüzde 82.3'ü kendini Kürt ve Zaza olarak tanımlarken, yüzde 7.3'ü Arap, yüzde 9.1'i ise Türk olduğunu belirtmiştir. Araştırmaya katılanların yüzde 50.7'si bağımsız-BDP'ye, yüzde 31'i AKP, yüzde 2.1'i CHP seçmeninden oluşmaktadır"dedi.
 
1982 ANAYASASINI DEMOKRATİK BULANLARIN ORANI YÜZDE 13.7
 
Ankete katılanların yüzde 65'i 1982 anayasasını hiç okumadığı, yüzde 27'si bazı bölümlerini, yüzde 8'i ise tamamını okuduğunu belirtti. Bölge halkında 1982 anayasasına ilişkin genel algının olumsuz olduğunu belirten Gürel, "Yüzde 47.3 mevcut anayasayı askeri-baskıcı, yüzde 31.8'i ise faşizan bir anayasa olarak görmektedir. Araştırmaya katılanların yüzde 13.7'si ise mevcut anayasayı demoktratik ve "milli menfaatlere uygun" olarak buldu. Araştırmaya katılanların yüzde 87'si Türkiye'nin yeni bir anayasaya ihtiyacı olduğunu söyledi. Katılımcıların yüzde 79'una göre yeni anayasa ihtiyacının doğmasında en etkili faktör Kürt sorunudur. Yüzde 61 en etkili faktör olarak başörtüsü, türban sorunu ile askeri vesayet ve demokratikleşme sorunlarını görmektedir. Alevi sorunu ve Alevilerin talepleri yüzde 29 oranla en az etkili toplumsal sorun olarak görülmektedir. BDP seçmeninin yüzde 87'sine, AKP seçmeninin ise yüzde 68'ine göre en etkili faktör Kürt sorunudur"dedi.
 
YÜZDE 90'IN ANAYASADAN BEKLENTİSİ
 
Araştırmaya katılanların yüzde 52'si demokratik, sivil, çoğulcu yeni bir anayasanın Kürt sorununu tamamen çözeceğini belirtirken, BDP seçmeninin yüzde 55'i AKP seçmeninin ise yüzde 49'u yeni anayasanın Kürt sorununu tamamen çözeceğine inanıyor. Bölge halkının yüzde 60.1'i yeni anayasayı halkın yapması gerektiğini, yüzde 21.6'sı TBMM'nin, yüzde 14.7'si ise Anayasa Meclisi'nin yapması gerektiğine inanıyor.Araştırmada anayasanın her koşulda referanduma sunulması gerektiğini söyleyenlerin oranının yüzde 88 olduğu belirtildi.
 
Araştırmaya katılanların yüzde 57'sine göre Anayasa Uzlaşı Komisyonu'na halkın görüşleri yetersiz şekilde veya hiç ulaşmıyor. Bölge halkının yüzde 90'dan fazlası yeni anayasanın ülkede ve dünyada barışı gözetmesi, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi evrensel değerlere dayanması, toplumun farklılığını bastırmadan çoğulcu yapısını tanıması, her tür milliyetçi, ırkçı, militarist ve cisnsiyetçi ilkeden uzak durması, yurttaşlara geniş karar yetkisi tanımasını talep ediyor.
 
 
Yapılan anketin en çarpıcı başlıklarından birini 'Atatürk milliyetçiliği' konusu oluşturdu. Ankete katılanların yüzde 57'sine göre yeni anayasada Atatürk milliyetçiliği kesinlikle olmamalı. Katılanların yüzde 54'ü ise anayasada Atatürk ilke ve inkılaplarının kesinlikle olmamasını istedi. Ayrıca anket yapılan kişilerin yüzde 66'sı ise yeni anayasada değiştirilemez hükümlerin olmamas gerektiğini savundu.

Araştırmaya katılanların yüzde 20'si mevcut idari yapının korunması gerektiğini, yüzde 12'si federatif bir yapı olmasını, yüzde 20'si yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını, yüzde 24'ü ise bölgesel yönetimler oluşturulması gerektiğini savunuyor. Yeni anayasada Kürtlere yasal statü tanınması talebini dile getirenlerin oranı ise yüzde 81.5 olarak belirlendi. Kürtlere hiç bir statü tanınmamasını isteyenlerin oranı yüzde 9.1 olarak belirlenirken, ankete katılanların yüzde 9.3'ü idari özerklik, yüzde 11.7'si federal yönetim, yüzde 19.3'ü bağımsızlık ve yüzde 41.2'si demokratik özerklik verilmesi gerektiğini söyledi.

 

Editör: Haber Merkezi