Günümüzden toplum sağlığını tehdit eden en önemli sorunlardan biri olan sigarayla mücadelede bilinç oluşturmak büyük önem taşıyor. Sigaradan en büyük zararı gören bebek ve çocukları korumak için anne babalara büyük görev düştüğünü söyleyen Psikolog Mehmet Fatih Yiğit, “Çocukların rol modeli olan anne ve babalar sigara kullanmamalı, evde kesinlikle sigara içilmemeli, içirtmemelidir. Çünkü çocuklar anne babasının aynası gibidir.” dedi.
Sigara ve tütün kullanımının yol açtığı ölümler, dünyada ikinci sırada yer alıyor. Dünya üzerinde yılda yaklaşık 10 milyon insan bu nedenle hayatını kaybediyor. Sigara, neden olduğu ölümler ve hastalıklar dışında da ciddi bir ekonomik kayba neden oluyor, her yıl sigaranın yol açtığı hastalıkların tedavisi için milyonlarca lira harcanıyor. Yapılan 40 binden fazla araştırma sigaranın KOAH, kroner kalp rahatsızlığı, felç, lösemi, kronik bronşit, kısırlık gibi çoğu ölümcül olan 30’dan fazla hastalığın nedeni olduğu ortaya koyuyor. Solunan sigara dumanında katran, karbonmonoksit, nikotin, hidrojen siyanür, formaldehit, arsenik, amonyak ve metan gibi son derece zehirli olan 4 binden fazla zararlı kimyasal madde bulunuyor ve bunların 50’den fazlası doğrudan kanser nedeni olarak sayılıyor. Yapılan araştırmalara göre 2030 yılında 17 milyon insanın kanser nedeniyle hayatını kaybedeceği öngörülüyor.
Sigaranın bebek üzerindeki etkisi anne karnında başlıyor
Sigaradan en fazla etkilenen gruplar arasında bebek ve çocukların yer aldığını hatırlatan Psikolog Yiğit, sigaranın zararlarına ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Sigaranın bebek üzerindeki etkisi henüz anne karnında iken başlar. Gebelik döneminde içilen sigara, düşük riskini içmeyenlere göre oldukça arttırır. Yine sigara içen gebelerde plasentanın yapısının bozulması ve bebeğin yeteri kadar beslenememesine bu durumda düşük doğum ağırlığına ve gelişim geriliğine sebep olabilir. Bebek plasentadan yeteri besini alamadığı için anne karnında başlayan gelişim geriliği doğduktan sonrada bakım ve tedaviyi gerektirir. Emziren annelerin sigara kullanımı kandaki nikotin oranının artmasına ve süt oluşumunu sağlayan prolaktin hormonunun azalmasına neden olur. Sigara dumanına maruz kalarak büyüyen bebek ve çocuklarda toksik maddelerin etkisiyle mikroplara karşı savunma mekanizmaları zayıflar ve mikroplarla oluşan bronşit ve zatürre gibi akciğerler hastalıklarına daha sık rastlanır. Sigara dumanına maruz kalarak büyüyen bebek ve çocuklarda orta kulak iltihabı çok sık olarak görülür, bu da ileriki yaşlarda çocuğun işitme fonksiyonunda kayıplara neden olabilir. Ebeveynlerinin sigara kullandığı bebek ve çocuklarda bronşit ve astım riskini de artırır.”
Sigara anne ve babaların çocuklarıyla kaliteli zaman geçirmesine engel oluyor
Psikolog Yiğit, günümüzde sigara kullanan yetişkinlerin büyük bir kısmının çocuk yaşlarda model aldığı kişi veya kişilerin sigara kullanıyor olmasından etkilenerek sigaraya başladığını belirtti. Sigara ve zararlarıyla ilgili son yıllarda yapılan çalışmalar ve kanuni kısıtlamaların bu konuda bilinçlenmeye neden olmakla birlikte henüz tam bir farkındalık oluşturulamadığının altını çizen Yiğit, “Sigara kullanımının çocuklarına da zarar vereceği bilinciyle davranmaya çalışan bazı ebeveynler farkında olmadan başka hatalar yapmaktadırlar. Balkonda veya mutfakta sigara içmeyi evin içerisinde içmiyormuş gibi algılamak yanlıştır. Evin herhangi bir bölümünde içilen sigara dumanı o evde yaşayan bebek ve çocukları etkileyecektir. Anne ve babaların gözden kaçırdığı en büyük olumsuzluklardan biri de balkonda ve mutfakta sigara içerken çocuğunu sigara dumanından koruma refleksiyle içerde bırakması, çocuğu uzak tutabilmek için eline tablet veya telefon vermesi ya da televizyon karşısında oturtmasıdır. Bu durum çocukların psikososyal gelişiminde olumsuz etki oluşturduğu gibi bağımlılık seviyesine varabilecek sonuçlar da doğurabilir. Bu durum maalesef çoğu yetişkin tarafından gözden kaçmaktadır. Ayrıca sigara, anne ve babaların çocuklarıyla daha az zaman geçirmesine ve kaliteli, nitelikli zaman ayırmamasına neden olur.” dedi.
Anne ve babalar sigara kullanmamalı
Sigaradan olumsuz etkilenmenin anne karnında başladığını hatırlatan Yiğit, bu nedenle gebelik döneminde kesinlikle sigara kullanılmaması ve sigara dumanına maruz kalınmamasının önemli olduğunun bir kez daha altını çizdi. Doğum sonrası çevresel etkilenim için gerekli önlemler alınması gerektiğini ifade eden Yiğit, sözlerini şöyle tamamladı: “Çocukların rol modeli olan anne ve babalar sigara kullanmamalı, evde kesinlikle sigara içilmemeli, içirtmemelidir. Çocukluk döneminde rol model olacak anne, baba, öğretmen gibi kişi ve kişilerin sigara kullanmaması, model alınacak kişilerin sağlıklı davranışları önce kendinde sergilemesi çocuğun gelişimi için önem arz ediyor. Çünkü çocuklar anne babasının aynası gibidir, ilk rol modelleri ebeveynleridir. Çocuklarının yapmasını istemediği bir davranışı ebeveynlerinin de yapmaması çok önemlidir. Doğru model olunursa doğru davranış öğretilir.”
