Bismil ilçesinin 1940- 2015 nüfus sayım dönemlerine ait kır, şehir ve toplam nüfusun gelişimi. Ali Bey257  1882’deki “Dicle’de Kelek (kayık) ile Bir Yolculuk” adlı seyahatnamesinde, Diyarbakır’dan Bağdat’a kelek ile yolculuk sırasında, Dicle boyunca yer alan doğal ve beşeri mekânları tasvir ederek, günümüz Bismil şehrinden, “Bismil köyü” olarak söz etmektedir. 1938 yılında ilçe statüsü kazanan Bismil ilçesinde, nüfus hareketleri özellikle son 20- 25 yıl içinde önemli sosyoekonomik değişimlere neden olmuştur. 

BİSMİL’İN 1940- 2015 SAYIM DÖNEMLERİ ARASINDAKİ NÜFUS GELİŞİMİ

1993-1997 yılları arasında Bu dönemde güvenlik sorunu nedeniyle Alibey, Ağıllı ve Kurudeğirmen gibi köylerin nüfusu tamamen göç etmiştir. Böylece şehir nüfusu altyapısız büyümekte ve sağlıklı olmayan bu yoğun nüfus artışı, tüm yaşam nitelikleri ile ilgili sorunların oluşmasına eden olmaktadır.

113.jpg

BİSMİL CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEM

Bismil ilçesi dönemde köy statünse olan Bismil ilçesinin nüfus özellikleri ile ilgili verilere ulaşılamamıştır. Yukarıda da değinildiği gibi Ali Bey’in 1882’deki seyahatinde (Dicle’de kayık (kelek) ile bir yolculuk), Bismil denilen bir köyden geçtiklerini belirtmektedir. Bu dönemde Bakacak (Seyithasan köyü) bucağına bağlı olan Bismil köyü, Cumhuriyet sonrasında ilçe statüsüne kavuşturulduktan sonra, ilçe ile ilgili veriler daha sağlıklı ve güvenilir bir şekilde kayıt altına alınmıştır.

117.jpg

1927- 1440 DÖNEMİ

Cumhuriyet’in ilanından sonra, köy tüzel kişiliği devam eden Bismil’in 1932 yılında bucak merkezi olarak kabul edilmesiyle birlikte, idari statüdeki fonksiyonu artmış ve bunun sonucu olarak, 1936 yılında ilçe statüsü kazanmıştır. 1940 yılı genel nüfus sayımlarına göre Bismil ilçesinin nüfusu 30.006 kişi olarak kayıt altına alınmıştır. Hemen şunu belirtelim ki o dönemde Bismil ilçe sınırları dahilinde yer alan 11 köy 1950’li yıllarda Silvan (Avenek, Mergaveş), Savur (Cirze, Araptepe, Deriş, Kırkdirek, Kuzeyrip) ve Çınar (Has, Aktepe, Karalı, Başaklı) ilçelerine bağlanmışlardır.

1940- 1950 DÖNEMİ

1945 sayım döneminde Bismil’in şehir nüfusu 2049 iken 1950 yılında ise 2527 kişi olarak kayıt altına alınırken; aynı dönemdeki kır nüfusu ise daha yüksek değerler göstermektedir. 1945 yılında 22801 kişi olan kır nüfusu %o 10,8 artarak 1950 yılı nüfus sayım sonuçlarına göre 26.453 kişiye yükselmiştir. 1955 sayımlarında ise kır nüfus oranı %o 5,6 artarak 28.688 kişi olarak hesaplanmıştır. 1950 yılı nüfus sayımına ait erkek ve kadın nüfus bilgileri bulunmadığından, yaklaşık bir oran ile tarafımızdan hesaplanmıştır.

1945 yılında yapılan nüfus sayımı verilerine göre bu dönemde Bismil ilçesine bağlı köy sayısı 79’dur. 1950 yılı nüfus sayımı sonuçlarında ise Bismil ilçesine bağlı köy sayısı 91 olarak belirtilmektedir. Bu iki dönem arasında kurulan köyler; Ağıllı, Ahmetli, Sazlı, Kayı, Başören Hasanpınar, Tilkilik, Tepecik ve Şahintepe’dir. Tarıma dayalı kır nüfusunun yoğun olduğu Bismil yöresinde, tarla veya bahçelerde kurulan evler, zamanla kalabalıklaşarak mahalle ve sonrasında da köy merkezine dönüşmektedir. 1945- 1950 yılları arasında idari üniteye sahip olan bu köyler buna örnek olarak verilebilir.

1950- 1960 DÖNEMİ

1950 yılındaki nufus sayım verilerine göre birbirine hemen hemen eşit olan kadın ve erkek nüfusu, 1955 yılındaki nüfus sayım verilerine göre erkek nüfusta bir artış gözlemlenmiştir. Bu dönemin nüfus sayım sonuçlarına göre Bismil ilçesindeki kır nüfus artış hızı %o 10,1 ve kır nüfus toplamı ise 28.688 kişi olarak hesaplanmıştır.1960 yılındaki nüfus sayım sonucuna göre kır nüfusundaki artış oranı %o 11,6 olup toplam kır nüfusu 29.023 kişiye erişmiştir. 1960 nüfus sayım sonuçlarına göre ise Bismil ilçesindeki kır nüfusun bir önceki döneme göre artış oranı %o 10,7 olarak hesaplanmıştır. Bu dönemde 27.767 olan kır nüfusun %52’sini erkek, %48’i ise kadınlardan oluşmaktaydı. Bu dönemdeki şehir nüfusu ise yine kırsal nüfusa göre oldukça düşük değerler göstermektedir. 1950 nüfus sayımına göre Bismil şehrinin nüfusu 2527 olarak hesaplanırken, 1960 yılında ise 3472 kişi olarak kayıt altına alınmıştır.

1960- 1970 DÖNEMİ

1960 ve 1965 yıllarındaki erkek ve kadın nüfusu arasındaki %2’lik fark kapanarak, 1970 ve 1975 yıllarına ait nüfus sayımlarında, erkek ve kadın nüfus oranları yaklaşık %50’lik bir orana sahip olmuşlardır. 1970 yılındaki kır nüfusun toplamı 36059 ve bir önceki sayım dönemine gore %o 10,6 civarında bir artış meydana gelmiştir. 1970 yılı nüfus sayımında nüfus artış oranı hem erkek hem de kadın nüfus oranında eşit oranda artmış ve toplamda Bismil ilçesinin kır nüfusu (Kasaba ve Köy toplamı) 38134 kişi olarak belirlenmiştir. 1970 yılı sayımlarında köy erkek nüfusu 16516 kişi, kadın nüfus ise 16823 kişi olmak üzere toplamda 33.339 kişiye erişmiştir. Bu dönemdeki nüfus sayımlarında erkek ve kadın nüfus sayılarında yüzdelik olarak hemen hemen aynı orana (%50) sahip oldukları görülmektedir. 1965 nüfus sayımında şehir nüfusu 4444, 1970 yılında ise 9403 kişi olarak hesaplanmıştır

1970- 1980 DÖNEMİ

1970- 1975 yılı nüfus sayımları arasındaki %o 10,6’lık artıştan sonra, Bismil yöresindeki kır nüfus oranı en yüksek artış oranına sahip olmuştur. 1980 yılı nüfus sayımına göre kır nüfus artış oranı bir önceki döneme göre %o 12,3 ve toplam da ise 42.458 kişiye ulaşmıştır. 1980 nüfus sayım verilerine göre rakamsal olarak birbirine yakın olan erkek (21.398) ve kadın (21.068) nufusun yine yaklaşık %50’si erkek, % 50’si ise kadın olmak üzere, Bismil yöresinin kır nüfusu toplamı 52.458 kişi olarak hesaplanmıştır. Yukarıda da söz edildiği gibi bu dönemde erkek nüfusun sayıca kadın nüfustan az olmasının gerekçelerinden biri de yurt dışı başta olmak üzere meydana gelen göçler ve o dönemin sosyal ve siyasi çalkantılarından kaynaklandığını belirtmek doğru olacaktır. 1975 nüfus sayım sonuçlarında şehir nüfusu 12775 iken, 1980 yılında 19059 kişi olarak kayıt altına alınmıştır

1111.jpg

1980- 1990 Dönemi

Köy sayısının 91 olarak belirtildiği 1980 nüfus sayım verilerinde, siyasi ve ekonomik çalkantının yaşandığı Eylül 1980 askeri darbe sonrasındaki on yılı kapsayan bu dönemde kırsal nüfus göstergeleri çok önemli oranda değişiklik göstermemektedir. 1980- 1990 arasındaki on yıllık nüfus artış oranı %o 22,0 olarakhesaplanmıştır. Bu çalkantılı dönemin eseri olarak erkek ve kadın nüfus arasındaki fark devam etmiştir. 1990 nüfus sayımına göre erkek kır nüfusu 29.438, kır kadın nüfusu ise 30.390 olmak üzere Bismil ilçesindeki toplam kırsal nüfus miktarı 59.828 kişi olarak açıklanmıştır. Kadın ve erkek nüfus arasındaki farkın nedenlerinden biri de bölge ve dolayısıyla yöredeki işsizlikten kaynaklanmaktadır. Erkek nüfusun çalışmak üzere, başta İstanbul ve İzmir olmak üzere çeşitli büyük il merkezlerine göç etmeleri de erkek nüfus miktarının azalmasına neden olarak sayılabilir. 1985 yılına ait nüfus verilerine göre bismil şehrinin nüfusu 24862 iken 1990 yılında bu sayı 39834 kişi olarak hesaplanmıştır.

116.jpg

2014 YILI BİSMİL

 

Merkez

  62.666

Merkez Mahalle Nufüs
Köy

             

49.795           

 

Mahalle (Köy) Nufus 

 

Genel Toplam

 

112.461

 

Genel Toplam Nufüs

Bismil İlçe, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus - 2014
Yaş grubuToplamErkekKadın
    
'0-4'13.9406.9906.950
'5-9'14.0227.0017.021
'10-14'14.2467.2457.001
'15-19'13.3426.8326.510
'20-24'10.0924.9695.123
'25-29'8.8484.4604.388
'30-34'8.2474.0884.159
'35-39'6.3813.1733.208
'40-44'5.7632.9042.859
'45-49'4.2812.1592.122
'50-54'3.6511.9151.736
'55-59'2.4751.2561.219
'60-64'2.2211.0311.190
'65-69'1.708737971
'70-74'1.254562692
'75-79'871321550
'80-84'685268417
'85-89'29572223
'90+'13931108
Toplam112.46156.014

 

56.447

 


 

MAHALLE  ADI ESKİ ADI (KÜRTÇE)Nufüsüİlçe Merkeze Uzaklık
AĞILKÖYEncolînahıncık101Kişi32Km
AĞILLIBîrikê86Kişi20Km
AHMETLİMezra Ehmed140Kişi31Km
AKBAŞSergewran532Kişi46Km
AKÇAY Safya126Kişi32Km
AKKÖYŞêxyusif321Kişi30Km
ALINCAKElîşem137Kişi42Km
ALİBEYElodîna667Kişi23Km
ALUÇEluzê88Kişi25Km
AMBAREmbar1.994Kişi13Km
ARALIKTezeka2.859Kişi4Km
ARIKGÖLGundêevdî112Kişi18Km
ASLANOĞLUAslanoglê175Kişi20Km
AŞAĞIDOLAYFetlajêr82Kişi12Km
AŞAĞIOBAMerxendajêr149Kişi24Km
ATAKÖYDaraqol32Kişi20Km
AYGEÇTİTirşamatahêro71Kişi32Km
BABAHAKİBabaxakî25Kişi10Km
BADEMLİMezra Evdilqadir679Kişi35Km
BAHARLIBalyê262Kişi18Km
BAHÇEMâra147Kişi21Km
BAKACAKSeyîthesen253Kişi7Km
BALCILARSelevdûn296Kişi24Km
BAŞHANXanoserê579Kişi31Km
BAŞKÖYBaşko48Kişi35Km
BAŞÖRENBaşmerlu341Kişi19Km
BAYINDIRErepkendê234Kişi23Km
BELLİBellê271Kişi19Km
BOYACIElebocîya316Kişi47Km
BOZÇALIBoçelî268Kişi12Km
BÖLÜMLÜQasimîyê117Kişi20Km
ÇAKALLIÇeqelî283Kişi16Km
ÇAKILLIŞekiltîzê106Kişi21Km
ÇATALKÖYÇetelîyê218Kişi30Km
ÇAVUŞLUÇawişlî467Kişi12Km
ÇELTİKLİMîrkulyan1.462Kişi22Km
ÇÖLAĞANÇolaxan240Kişi25Km
ÇÖLTEPEÇoltepe371Kişi13Km
DERBENTDêrbendê100Kişi35Km
DORUKGırêızêr 672Kişi24Km
ELİAÇIKKopeklî781Kişi10Km
ERLERSofya165Kişi35Km
GEDİKBAŞIQerepêçê67Kişi30Km
GÖKSUGoksu833Kişi12Km
GÜLTEPEÇorepa216Kişi15Km
GÜNGEÇTİPerîşanê560Kişi28Km
GÜROLUKQeselê616Kişi22Km
GÜZELKÖYSinsê250Kişi37Km
HARMANLIMezra Kebîr496Kişi22Km
HASANPINARDervîşıyê193Kişi26Km
IŞIKLARHeyderî369Kişi21Km
İSALIGundê îso183Kişi16Km
İSAPINARÎsepar441Kişi22Km
KAĞITLIQaxıtlî114Kişi25Km
KAMIŞLIQamişlu132Kişi25Km
KARABÖRKQerebolkê30Kişi13Km
KARACIKQerecıx59Kişi30Km
KARAÇÖLYAQereçolya43Kişi17Km
KARAGÖZQerengozê361Kişi13Km
KARAPINARQerepar29Kişi18Km
KARATEPEGırhebes231Kişi32Km
KARAYİĞİTQerabadêra155Kişi25Km
KAVUŞAKZêvê110Kişi36Km
KAYIKÖYSelmêlkî214Kişi48Km
KAZANCIHacıyakurmanca1.313Kişi11Km
KEBERLİKemberlû270Kişi8Km
KENBERLİKenbelû239Kişi19Km
KILAVUZTEPEŞeîra63Kişi18Km
KOĞUKQoxî67Kişi23Km
KOPMAZGirmalik72Kişi28Km
KOPUZLUQopızîyê493Kişi40Km
KORUKÇUQoraxçî448Kişi8Km
KOYUNLUQoyin227Kişi29Km
KÖPRÜKÖYKopelî67Kişi32Km
KÖSELİKoselî2.111Kişi7Km
KUMRULUZengilo21Kişi20Km
KURUDEĞİRMENKopeklî19Kişi23Km
KURUDERESadiyê624Kişi20Km
MERDANXincika 129Kişi24Km
MEYDANLIKMelemûs237Kişi15Km
MİRZABEYMîrzabega843Kişi38Km
OBALIObaliyê76Kişi3Km
OFKÖYOfê98Kişi10Km
OĞUZLARQrexan143Kişi40Km
PINARBAŞIMeterê261Kişi28Km
SARIKÖYZerê109Kişi17Km
SARITOPRAKHola645Kişi19Km
SAZLILasê77Kişi28Km
SEKİZeko277Kişi18Km
SERÇELERMelefeyata319Kişi14Km
SİNANKÖYSînanê1.673Kişi32Km
ŞAHİNTEPETirşamê113Kişi31Km
TATLIÇAYIRKerxazirka85Kişi35Km
TEPEBahremkê4.332Kişi14Km
TEPECİKGırê Hecîfariz309Kişi28Km
TİLKİLİKTirkê287Kişi34Km
TOPRAKLIHelanê402Kişi36Km
TÜRKMANHACIHaciya Tirka758Kişi7Km
UĞRAKCadê82Kişi29Km
UĞURLUŞerefîka405Kişi32Km
ULUTÜRKDarlî4.664Kişi2Km
UYANIKKelemo34Kişi31Km
ÜÇTEPEKerxakîkan2.028Kişi13Km
YAĞMURKÖYDırıkê139Kişi28Km
YAMAÇKÖYHogira138Kişi31Km
YASİNCEYasêncî214Kişi12Km
YENİCEIngcê165Kişi12Km
YUKARIDOLAYFetlajor179Kişi12Km
YUKARIHARIMMezra Tirka485Kişi16Km
YUKARISALATSelet1.980Kişi23Km

.  Bismil nüfusu 2014 yılına göre 112.461 Kişi, Bu nüfus, 56.014 erkek ve 56.447 kadından oluşmaktadır. Bugün itibariyle Bismil 122 Mahalle 87 mezrası olan bir ilçe durumundadır. 


BİSMİL MERKEZ MAHALELER

AKPINAR8.646Kişi
ALTIOK8.128Kişi
DİCLE1.530Kişi
DUMLUPINAR7.034Kişi
ESENTEPE5.799Kişi
FATİH1.999Kişi
FIRAT7.236Kişi
KURTULUŞ2.540Kişi
SANAYİ5.462Kişi
SEYRANTEPE3.039Kişi
ŞENTEPE8.343Kişi
TEKEL2.910Kişi
TEPE'YE BAĞLI 33 KÖY İSİMLERİ
1AĞILLI
2AHMETLİ
3AKKÖY
4ALLUÇ
5AŞAĞIOBA
6AYGEÇTİ
7BALCILAR
8BAŞHAN
9BAŞÖREN
10BAYINDIR
11DERBENT
12DORUK
13GEDİKBAŞI
14GÜZELKÖY
15HARMANLI
16İSAPINAR
17KARACIK
18KARAPINAR
19KAVUŞAK
20KENBERLİ
21KILAVUZTEPE
22KOĞUK
23KOPMAZ
24KURUDEĞİRMEN
25KURUDERE
26MERDAN
27MEYDANLIK
28PINARBAŞI
29ŞAHİNTEPE
30B. TEPE
31TEPECİK
32TOPRAKLI
33YENİCE

24.04.2013 Tarih ve 28627 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan üçlü Kararname ile 5442 Sayılı İl idaresi kanunu 2'nci maddesinin (B) ve (D) bendlerine göre, Diyarbakır ili, Bismil İlçesi Akoba, Diktepe, Kocalar köyleri ve Yeniköy, Göntaşı, Demirköy mazraları Batman ili, Merkez bucağına bağlanmıştır.   

Bismil nüfusu 2014 yılına göre 112.461. Bu nüfus, 56.014 erkek ve 56.447 kadından oluşmaktadır.Bismil'de Toplam 122 Mahalleden ve 87 mezradan oluşmaktadır.

257 Ali Bey, 2003, Dicle’de Kelek ile Bir Yolculuk (İstanbul’dan Bağdad’a ve Hindistan’a) Min Sene 1300 ila Sene 1304, Trabzon Vali-i Sabıkı, Büke Yayınları, Sayfa: 43, İstanbuL

Resimler : Bismil Belediyesi facebook sayfasında köy resimlerinde alınmıştır. l

 

Editör: Haber Merkezi